مسجد جامع گزاوشت یکی از مساجد دیدنی آذربایجان شرقی به شمار می رود.

به گزارش پایگاه خبری اخبار بناب؛ مسجد جامع گزاوشت یکی از مساجد تاریخی شهر بناب است که در کنار میدان تره بار بناب واقع گردید. این مسجد در ضلع جنوبی مصلای اعظم بناب واقع شده که نمونه زیبایی از معماری دوره صفویه است. در اولین نگاه به مسجد ارتفاع در ورودی مورد توجه قرار میگیرد که متأسفانه در سالهای قبل ورودی اصلی تخریب شد. این ورودی که در جبهه شمالی واقع بوده، به ارتفاع 2/30 متر از سطح خیابان بالاتر است که در زمان قبل ورودی اصلی با پله های نیم دایره ای به شبستان مسجد وارد میشد. با توجه به ارتفاع ذکر شده، این مسجد بر روی یک تپه باستانی قرار گرفته است. در زیر کف و جوار آن قطعات متنوع سفالی دوره های تاریخی دیده شد.

شبستان مسجد عبارتست از یک تالار مستطیل شکل که سقف آن بر روی دوازده ستون حمل می شود. ورودی شبستان در وسط ضلع شمالی و در امتداد خیابان قرار دارد. هشت پله خیابان را به شبستان مرتبط میسازد. در تمامی ضلع شمالی مسجد بالکنی به عرض سه متر جهت استفاده بانوان ایجاد کرده اند. کف بالکن با تیرریزی و طوفال کوبی ساخته و بر روی شش ستون چوبی استوار شده است. در امتداد ستونهای مزبور، شش ستون چوبی با سرستونهای تزیینی تا زیرسقف شبستان بالا رفت.

در فاصله ستونهای سوم و چهارم و در واقع روی محور ورودی ستون تزیینی دیگری قرار دارد. که در زیر پایه نگهدارنده ندارد. ارتفاع شبستان حدود پنج متر است و از پنجره هایی که در دو شرقی و غربی تعبیه شده، نور میگیرد. ستونهای چوبی مسجد همگی هشت ضلعی به طول هر ضلع 10 سانتیمتر هستند. این ستونها تمامی بر روی یک پایه کوتاه و ساده سنگی هشت ضلعی یا دایره مانند استوار شده اند. بدنه ستونها تا ارتفاع 5/3 متری، ساده و از آنجا به بالا به گونه ای هنرمندانه در نه ردیف تخته کوبی شد. سرستون کشیده ای که از پایین به بالا بر حجمش افزوده شده، بوجود آمده و در مجموع، چهار سطح تزیینی شبیه مقرنس بندی را در چهار طرف عرضه میدارد.

بر روی سرستون ها در جهت عرض شبستان یک تیر حمال سراسری قرار دارد. این تیرهای حمال که اکنون در زیر صندوق تزیینی مخفی هستند، به احتمال هر یک از چند قطعه تشکیل شده و جایی که سرستونها زیر آنها قرار می گیرند، به گونه فارسی بریده شده و با همدیگر قفل و بست شده اند. قطر تیرهای حمال درحدود 30 سانتیمتر است. در مرحله پوشاندن زیرسقف و ایجاد سقف کاذب، هر یک از این تیرهای حمال را با قرار دادن سه قطعه تخته در زیر و دو طرف آن داخل صندوقه ای سراسری قرار داده اند. در نتیجه، روی تیرهای حمال را مستطیل برجسته ای به عرض حدود نیم متر و ارتفاع 40 سانتیمتر پوشانده است.

فاصله بین تیرهای حمال درجهت طول با استفاده از تنه های متوسط درخت تیرریزی شد. سپس با طوفال کوبی به کمک چوب های خراطی شده، تمامی سطح زیر سقف با چوب پوشش شده است. روی این پوشش را با انواع نقش های زیبای گیاهی و ترنج تزیین کرده اند. این مسجد دارای صحن و ایوان ستونداری است که در صحن آن حجره هایی جهت سکونت طلاب علوم دینی ساخته اند. بنا فاقد کتیبه تاریخی است.